WONEN IN ITALIË – Frane (aardverschuivingen)
Mombarcaro had de afgelopen week wel iets weg van de Ark van Noach op 900 meter hoogte. Ver onder ons kolkte het water van de Belbo en de Bormida. Na de sneeuw begon het namelijk te regenen, en niet zo'n klein beetje ook.
De bar zat zondag na de mis stampvol. Bij een espresso of een glas wijn gingen zowel ware- als indianenverhalen in het rond. De rivieren stroomden over, je kon niet meer naar Ceva, wegen werden afgesloten, Ferrero zou morgen dicht blijven.
Al gauw ontvingen we op onze mobieltjes berichten van de Protezione Civile met de boodschap zoveel mogelijk thuis te blijven en weg te blijven van bruggen en rivieren. Code rood! Ook de school sloot haar deuren.
Drie zij-takken van de Po in deze streek, de Belbo, de Bormida en de Tanaro, traden buiten hun oevers. Bij Bragioli werd de brug over de Belbo afgesloten en voor Monesiglio de brug over de Bormida. Dit om te voorkomen dat automobilisten van de weg zouden spoelen.
Daarnaast deed zich een ander verschijnsel voor wat ook heel veel schade aanrichtte: de frana.
Een frana is een aardverschuiving. Die kan ontstaan als de grond verzadigd raakt van water en stukken van een heuvel losraken van hun ondergrond, gaan glijden en een modder-lawine veroorzaken. De noodtoestand werd afgekondigd omdat op tientallen binnenwegen frane de weg blokkeerden.
Maar de ellende bleef niet beperkt tot de binnenwegen, zo zouden we gauw horen.
Zondag eind van de middag ging ik met Grazia naar Monesiglio om te zien hoe hoog het water van de Bormida stond. De brug was weer open. In het café stond zoals gewoonlijk de televisie aan en daar hoorden we het nieuws dat een deel van de A6, de autostrada van Turijn naar Savona, was ingestort.
Dat is een weg waar iedereen hier, ik ook, regelmatig gebruik van maakt. Met alle gasten die ik ophaal van het vliegveld van Genua rijd ik over deze weg.
Bij Altare was een modder-lawine naar beneden gekomen. Met geweld was deze tegen één van de pilonen van de autostrada gebotst. Een stuk van de weg brak af. Gelukkig was er weinig verkeer en een automobilist die de held van de dag werd, ging voor het afgebroken wegdek staan en hield zo het verkeer tegen.
Het commentaar in de bar was niet van de lucht: "Italia va a pezzi" (Italië gaat naar de verdommenis). Het drama van de Ponte Morandi stond iedereen nog duidelijk voor ogen. Vragen rezen over het onderhoud van de weg.
Maandag zakte het waterpeil van de Bormida nadat men de sluis bij het meer van Osiglia had opengezet en het water weg kon. De inwoners van Camerana die langs de oever van de rivier wonen en geëvacueerd waren, konden naar huis.
Het is beangstigend om te zien hoe snel de rivieren die een groot deel van het jaar droogstaan, in zo'n korte tijd in kolkende watermassa's kunnen veranderen.
Ook over de Tanaro in Ceva had ik mij woensdag verbaasd. Altijd keek ik op een begroeide droogstaande rivierbedding en nu golfde het bruine water woest door de bedding, de golven hadden witte schuimkoppen. Opeens kon ik me iets voorstellen bij de overstroming van 1994 die heel Ceva onder water zette.
We kregen één droge dag tussendoor en toen regende het alweer. Op het nieuws werd gezegd dat 80 procent van het grondgebied van Italië het risico loopt van overstromingen of aardverschuivingen. Daar knapt een mens echt van op...
Nu het natuurgeweld geluwd is, constateer ik dat ik geluk heb gehad. Mijn tuin ligt er nog net zo bij als twee weken geleden. Maar Nederlandse kennissen die een tweede huis hebben in het dal van de Belbo, stuurden mij een appje. Of ik ook schade had? Er volgden twee foto's van hun tuin, waarschijnlijk opgestuurd door buren want ze zitten in Nederland nu. Een ravage. Een berghelling had losgelaten en was naar beneden gegleden. Dat wordt letterlijk en figuurlijk aanpoten met de Kerst....
Jarenlang was het een droom. Een huis in Italië. Op vakantie stond ik steevast lang voor de etalage van de makelaar ter plaatse. Maar het moment was (nog) niet geschikt. Ik werkte nog, mijn geliefde was ziek, m’n ouders hadden steeds meer zorg nodig. Ik bleef dromen en fantaseren, allemaal heel veilig. Jaar na jaar ging voorbij. Er gebeurde veel. Cor ging dood, ik maakte een voettocht naar Rome, werd ontslagen en toen was daar opeens het moment van: nu of nooit.